بيش از 90% نوزادان ترم در موقع تولد طبيعي هستند و ظرف چند دقیقه ميتوانند ارزيابي شوند. بعد از خشك كردن كامل نوزاد، اگر رنگ او خوب و ضربان قلب و فعالیت نوزاد طبیعی باشد بايد او را به صورت عريان روي شكم و بين پستانهاي مادر قرار داد و يا در زایمان به طریق سزارین نوزاد را کنار مادر گذاشت اين امر انتقال زندگي داخل رحم به خارج از رحم را براي نوزاد آسانتر ميكند.
نوزاد بو و صداي مادر را ميشناسد و از بدن مادر مناسبترين مقدار گرما را جهت حفظ درجه حرارت بدن خود دريافت مينمايد. تماس پوست با پوست مادر و نوزاد و پوشاندن آنان با پتوي نازك از نظر حفظ گرما مانند دستگاههاي گرمكننده با تكنولوژي بالا است. نوزاد بلافاصله پس از تولد، هوشيار است اما پس از مدت نسبتاً كوتاهي هوشياري او دچار افت ميشود. در صورتي كه زايمان مادر بدون عارضه و بيدرد باشد اين مرحله اختلال هوشياري 24 تا 48 ساعت طول ميكشد ولي اگر مادر در طي زايمان دارو دريافت كرده باشد ممکن است 3 و حتي 4 روز هم طول بكشد. طبيعي است كه بايد تزريق ويتامين K ، مصرف پماد چشمي، اندازهگيري قد، وزن و دور سر نوزاد سالمي كه از مادر سالم متولد شده است براي حداقل يك ساعت و استحمام او حداقل براي شش ساعت به تعويق بیفتد.
مسلماً تماس زودهنگام مادر و نوزاد بايد مقدمهاي براي ادامه هم اتاقي مادر و نوزاد در تمام طول اقامت آنان در بيمارستان باشد. به عبارت ديگر مادر و نوزاد در تمام مدتي كه در بيمارستان هستند نبايد از هم جدا شوند. این تماس زودهنگام و تغذیه نوزاد طی ساعت اول تولد با آغوز و تغذیه مکرر او با شیرمادر در طی ساعات اقامت در بیمارستان می تواند نقش بی نظیر در موفقیت شیردهی مادر داشته باشد . بدیهی است رمز موفقيت مادر در شروع شيردهي و تداوم آن، در گرو آگاهي مادر، كمك، هدايت و حمايت او توسط گروه پزشكي ، همسر و سایر افراد خانواده است . همچنين فراهم بودن امكانات در دوران بارداري، زمان وضع حمل، طول مدت اقامت در زايشگاه، پيگيريهاي دقيق و منظمي كه پس از ترخیص مادر و نوزاد صورت ميپذيرد همه ميتوانند در موفقيت و سلامت مادر و نوزاد نقش بسيار موثري داشته باشند.
يافتن پستان مادر توسط نوزاد
در بسياري از كشورها در یک زایمان طبیعی ، اغلب بلافاصله پس از تولد، نوزاد را نزديك و يا روي پستان مادر قرار ميدهند. بعضي از نوزادان شروع به مكيدن ميكنند ولي اكثر آنان فقط به نوك پستان ليس مي زنند و يا به مادر خيره ميشوند به نظر ميرسد اغلب نوزادان بيشتر علاقهمند نگاه كردن به چهره مادر و به خصوص چشمان او هستند. اگر نوزادان به حال خود بر روي سينه مادر رها شوند، اكثراً 30 تا 40 دقيقه پس از تولد با جستجو و يافتن پستان، مكيدن پستان را شروع ميكنند. از هيجانانگيزترين مشاهدات عصر حاضر كشف توان نوزاد در يافتن پستان مادر و تصميمگيري براي زمان شروع اولين تغذيه است. براي انجام اين مطالعه بايد از شستن دستهاي نوزاد و پستان مادر اجتناب نمود تا مايع آمنيوتيك و بوی آن روی دست نوزاد باقی بماند . ظاهراً به دليل وجود ماده چربي خاصي كه هم در ترشحات غدد اطراف نوك پستان و هم در مايع آمنيوتيك وجود دارد، نوزاد با ارتباط دادن بين مزه و بوي دست خود و نوك پستان مادر براي يافتن نوك پستان به آن سو حركت كرده و آن را مييابد.
احتمالاً علت علاقه زياد نوزاد به مكيدن زود هنگام دستهايش پس از تولد، وجود مايع آمينوتيك است. زیرا او عادت داشته كه در داخل رحم آن را بمكد، كما اين كه اگر دستهاي او شسته شود، مكيدن دست كمتر اتفاق ميافتد.
وقتي نوزاد پس از تولد روي شكم مادر قرار ميگيرد در ابتدا استراحتي توام با هوشياري و آرامش دارد. در اين زمان به ندرت گريه ميكند و به نظر ميرسد از تماشاي چهره مادر خود لذت ميبرد. به طور معمول پس از حدود 30 تا 40 دقيقه از زمان تولد و گاهي خيلي زودتر و بعضي اوقات ديرتر حركات دهان نوزاد شروع ميشود كه گاهي توأم با مكيدن لبها است. به زودي بزاق او جاري ميشود و سعي ميكند خود را به پستان مادر برساند. تلاش ميكند تا با استفاده از پاها خود را به طرف جلو بكشد و يا در حركت افقي به طرف نوك پستان برود. اين حركات با استراحتهاي كوتاه قطع و گاهي در بين راه مسير خود را به طرف پستان ديگر تغيير ميدهد. حركات نوزاد اغلب با حركات مكرر دهان و مكيدن دستها و انگشتان توأم است. او در نهايت بدون كمك، خود را به پستان مادر ميرساند و دهان خود را روي آرئول ( هاله پستان ) گذاشته و به درستي پستان را به دهان ميگيرد و آن را خوب ميمكد و اين در حالي است كه از نزديك به تماشاي چهره مادر خود ميپردازد. در صورتي كه يكي از پستانها در جريان حركت نوزاد شسته شود، او مسير خود را تغيير داده به طرف پستان ديگر حركت ميكند و اگر هر دو شسته شوند به طرف پستاني ميرود كه هنوز کمی به مايع آمنيوتيك آغشته باشد. در اين مطالعه در مدت 90 دقيقهاي كه نوزاد روي سينه مادر قرار داشت بسیار آرام بود و گريه نكرد در حالي كه اگر نوزاد را در تخت جداگانهاي قرار دهند، اغلب گريه ميكنند.